آئين نامه انضباطى دانشجويان جمهورى اسلامى
آئيننامه انضباطى دانشجويان جمهورى اسلامى
(مصوب جلسه 358 شوراىعالى انقلاب فرهنگى مورخ 14/6/1374)
ماده 1. تعاريف
الف) منظور از دانشگاه يا مؤسسه آموزش عالى، دانشگاهها و مؤسسات و مجتمعهاى آموزش عالى و پژوهشى دولتى و غيردولتى است كه طبق مقررات وزارتين فرهنگ و آموزشعالى و بهداشت و درمان و آموزش پزشكى مدرك رسمى بالاتر از ديپلم (ولو به عنوان معادل) صادر مىكنند كه در اين آييننامه به آنها «دانشگاه» اطلاق مىشود.
ب) دانشجوى داخل: هر فردى است كه در يكى از دانشگاهها به صورت حضورى يا غير حضورى به تحصيل اشتغال داشته باشد كه در اين آييننامه به آن «دانشجو» اطلاق مىشود.
ج) دانشجوى وابسته: به فردى كه به عنوان دانشجوى بورسيه يا ارزبگير در يكى از دانشگاه‌هاى خارج از كشور تحصيل مىكند، گفته مىشود.
د) دانشجوى خارجى: به دانشجوى تبعه كشورهاى خارجى گفته مىشود كه در دانشگاه جمهورى اسلامى ايران تحصيل مىكند.
هـ) زمان تحصيل: با زمان ثبت نام اوليه در دانشگاه آغاز و با اخذ مدرك يا گواهى موقت يا انصراف يا اخراج خاتمه يافته تلقى مىشود.
ماده 2. كليات
با توجه به قداست علم و اخلاق و محيطهاى آموزشى و پژوهشى در شرع مبين و حكومت اسلامى و ضرورت دفاع و حراست از حقوق عمومى دانشجويان، دانشجو مكلف و موظف است در طول زمان تحصيل و در هر محيط اعم از دانشگاه و خارج از دانشگاه از ارتكاب هر عمل كه خلاف شئون و حيثيات دانشجو اعم از دانشجوى داخل يا وابسته يا خارجى باشد، خوددارى كند.
در غير اين صورت براساس مفاد آئين نامه باوى برخورد مىشود.
ماده 3 . تركيب اعضاء كميته انضباطى بدوى دانشگاه و چگونگى انتخاب آنها
- معاون دانشجوئى دانشگاه به عنوان رئيس كميته انضباطى بدوى.
- مسئول دفتر نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه يا نماينده تامالاختيار ايشان در صورت وجود دفتر نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه.
- يك نفر عضو هيأت علمى دانشگاه به انتخاب رئيس دانشگاه.
- دونفر دانشجوى دانشگاه به انتخاب رئيس دانشگاه.
- دبير كميته انضباطى بدوى با انتخاب رئيس كميته بدوى بدون داشتن حق رأى.
تبصره 1. دو دانشجوى عضو كميته انضباطى دانشگاه بايد واجد شرايط زير باشند:
1ـ1. حداقل نيمه اول دوره كارشناسى را به پايان رسانده باشند (مؤسساتى كه فقط دوره كاردانى را دارند دانشجويان عضو كميته انضباطى آنها بايد وارد نيمه دوم دوره كاردانى شده باشند) و ضمناً دانشجويان دوره كارشناسى ارشد و دكترى، مشروط برآنكه تحصيلات دوره كارشناسى خود را در داخل كشور به پايان رسانده باشند از اين ماده مستثنى هستند.
2ـ1. از حيث درسى و اخلاقى جزو دانشجويان خوب دانشگاه باشند.
تبصره 2. كليه اعضاء انضباطى دانشگاه بايد به تقوى و تعهد و استقلال نظر شهرت داشته و متأهل و فاقد سوء سابقه باشند.
تبصره 3. اعضاء بندهاى 3 و 4 به مدت دو سال انتخاب مىشوند و انتخاب مجدد آنها بلامانع است و ضمناً چنانچه اعضاء فوق در طول سه سال، سه جلسه متوالى يا 6 جلسه متناوب غيبت غيرموجه داشته يا به هر دليل امكان حضور در جلسات كميته انضباطى دانشگاه را به مدت بيش از 3 ماه نداشته باشند يا در صورت احراز عدم صلاحيت، رئيس دانشگاه مىتواند به عزل آنها و انتخاب فرد جديد اقدام كند. تشخيص موجه يا غيرموجه بودن غيبت اعضاء به عهده رئيس كميته است.
تبصره 4. رئيس كميته مىتواند بنا به صلاحديد از افراد مطلع براى شركت در جلسات كميته بدون داشتن حق رأى دعوت كند.
تبصره 5. جلسات كميته با حضور رئيس كميته و حداقل دو عضو صاحب رأى تشكيل مىشود و مصوبات آن با سه رأى موافق قابل اجراء است.
تبصره 6. احكام كميته انضباطى بدوى دانشگاه با امضاء رئيس كميته بدوى و احكام كميته انضباطى تجديد نظر با امضاء دبير كميته انضباطى تجديد نظر دانشگاه ابلاغ مىشود.
ماده 4. تركيب اعضاء كميته انضباطى تجديد نظر دانشگاه[1]
- رئيس دانشگاه به عنوان رئيس كميته تجديد نظر.
- مسئول دفتر نمايندگى مقام معظم رهبرى در دانشگاه.
- معاون دانشجوئى دانشگاه به عنوان دبير كميته تجديدنظر.
ماده 5. تركيب اعضاء كميته مركزى انضباطى دانشجويان[2]
- معاون دانشجوئى وزارت فرهنگ و آموزش عالى يا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكى، حسب مورد، به عنوان رئيس كميته.
- مسئول دفتر نمايندگى مقام معظم رهبرى در يكى از دانشگاهها به انتخاب شوراى مركزى نمايندگان مقام معظم رهبرى در دانشگاهها و با حكم رئيس مركزى نمايندگان مقام معظم رهبرى در دانشگاهها.
- يك نفر حقوقدان به انتخاب وزير فرهنگ و آموزش عالى يا وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكى، حسب مورد.
- سرپرست دبیرخانه كميته مركزى انضباطى دانشجويان بدون حق رأى به عنوان دبير كميته.
- يك نفر از اعضاء هيأت علمى دانشگاهها به انتخاب وزير فرهنگ و آموزش عالى يا وزير بهداشت، درمان و آموزش پزشكى حسب مورد.
- يك نفر دانشجو از ميان اعضاء كميته انضباطى دانشگاهها با انتخاب و صدور حكم از سوى وزير فرهنگ و آموزش عالى.
- معاون دانشجوئى يكى از دانشگاهها بنابه دعوت دبير كميته مركزى.
- رییس یکی از دانشگاهها بنا به دعوت دبیر کمیته مرکزی انضباطی.
تبصره 1. مدت عضويت اعضاء منتخب 3 سال و انتخاب مجدد آنها بلامانع است.
تبصره 2. جلسات كميته مركزى انضباطى با حضور 4 نفر رسميت مىيابد و تصميمات جلسه با 3 رأى موافق لازمالاجراء است.
تبصره 3. كميته مركزى انضباطى دانشجويان از نظر تشكيلاتى به وزارت فرهنگ و آموزش عالى يا وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكى وابسته است و تحت نظر شوراى عالى انقلاب فرهنگى فعاليت مىكند.
تبصره 4. رئيس كميته مىتواند بنا به تشخيص و ضرورت امر از افراد مطلع براى شركت در جلسه كميته بدون داشتن حق رأى دعوت كند.
تبصره 5. احكام كميته مركزى انضباطى دانشجويان با امضاء دبير كميته مركزى ابلاغ مىشود.
ماده 6. حدود اختيارات و وظايف كميتههاى انضباطى دانشگاه و كميته مركزى انضباطى
الف) رسيدگى به جرايم عمومى دانشجويان (از قبيل تهديد، تطميع، توهين، ضرب و جرح، جعل، سرقت، رشوه، اختلاس يا قتل).
ب) رسيدگى به تخلفات آموزشى و ادارى مانند:
1ـ ب) تقلب در امتحان
2ـ ب) فرستادن شخص ديگرى به جاى خود در امتحان يا شركت به جاى ديگرى در امتحان.
3ـ ب) ارتكاب هر عملى از سوى اشخاص حقيقى يا حقوقى كه موجب اخلال يا وقفه يا مزاحمت در اجراى برنامههاى دانشگاه يا خوابگاه شود.
4ـ ب) ايراد خسارات به اموال دانشگاه يا بيتالمال.
ج) تخلفات سياسى:
1ـ ج) دادن اطلاعات خلاف يا كتمان واقعيات عمد نسبت به خود يا گروهكهاى محارب يا مفسد يا افراد وابسته به آنها.
2ـ ج) عضويت در گروهكهاى محارب يا مفسد يا ملحد يا هوادارى و انجام دادن هر عملى به نفع آنها.
3ـ ج) فعاليت و تبليغ به نفع گروهكها و مكاتبالحادى.
4ـ ج) توهين به شعائر اسلامى يا ملى و ارتكاب اعمالى برضد نظام جمهورى اسلامى (مانند: شعار نويسى، پخش اعلاميه و…)
5ـ ج) ايجاد بلوا و آشوب در محيط دانشگاه.
د) تخلفات اخلاقى:
1ـ د) استعمال مواد مخدر يا شرب خمر يا قمار يا مداخله در خريد و فروش و توزيع اينگونه مواد.
2ـ د) استفاده از نوارهاى ويدئويى يا صوتى يا لوحههاى رايانهاى مستهجن يا مداخله در خريد و فروش، تكثير، توزيع اينگونه وسايل.
3ـ د) عدم رعايت پوشش اسلامى يا استفاده از پوشش يا آرايش مبتذل.
4ـ د) استفاده يا توزيع يا تكثير كتب، مجلات، عكسهاى مستهجن و يا آلات لهو و لعب.
5ـ د) عدم رعايت شئون دانشجوئى.
6ـ د) داشتن رابطه نامشروع.
7ـ د) تشكيل يا شركت در جلسات نامشروع.
8ـ د) انجام عمل منافى عفت.
ماده 7 . تنبيهات[3]
الف) تنبيهاتى كه با حكم كميتههاى انضباطى دانشگاه يا كميته مركزى انضباطى نسبت به دانشجويان مىتواند اعمال شود.
1ـ الف) احضار و اخطار شفاهى.
2ـ الف) اخطار كتبى بدون درج در پرونده دانشجو.
3ـ الف) تذكر كتبى و درج در پرونده دانشجو.
4ـ الف) توبيخ كتبى و درج در پرونده دانشجو.
5ـ الف) دادن نمره 25/0 در دروس مربوط به تخلّف.
6ـ الف) محروميت از تسهيلات رفاهى دانشگاه (از قبيل وام، خوابگاه و…).
7ـ الف) دريافت خسارت از دانشجو در مواردى كه تخلف، منجر به ايجاد ضرر و زيان به دانشگاه يا بيتالمال شده باشد.
8ـ الف) منع موقت از تحصيل تامدت دو نيمسال تحصيلى (با احتساب يا بدون احتساب سنوات)
تبصره 1. در مواردى كه كميته انضباطى بدوى دانشگاه حكم صادر كرده و به آن حكم در موعد مشخص شده در اين آييننامه دانشجو اعتراض كند، تجديد نظر در حكم صادره به عهده كميته انضباطى تجديد نظر دانشگاه خواهد بود.
تبصره 2. اعمال مجدد مجازات موضوع بند 8ـ الف ماده 7 منوط به تأييد كميته مركزى انضباطى خواهد بود.
ب) تنبيهاتى كه فقط باحكم كميته مركزى انضباطى نسبت به دانشجويان مىتواند اعمال شود:
1ـ ب) منع موقت از تحصيل تا چهار نيم سال تحصيلى (با احتساب يا بدون احتساب سنوات).
تبصره: چنانچه پس از اجراى حكم كميته و در طول مدت تحصيل دانشجو، احتساب سنوات محروميت از تحصيل مانع از فارغالتحصيل شدن دانشجو شود و دانشجو متعذر به عذر موجه شود، كميته مركزى پس از ارايه دلايل و مدارك تعذر از سوى دانشجو و بررسى، بنا به تشخيص مىتواند اقدام به تبديل حكم به عدم احتساب سنوات كند.
2ـ ب) تغيير محل تحصيل دانشجو.
3ـ ب) تبديل دوره تحصيلى دانشجو از روزانه به شبانه.
4ـ ب) اخراج دانشجو از دانشگاه با حفظ حق شركت مجدد در آزمون ورودى.
5ـ ب) محروميت از تحصيل در كليه دانشگاهها تا 5 سال.
تبصره 1. در موارد ضرورى بنا به تشخيص، كميته انضباطى دانشگاه يا كميته مركزى انضباطى مىتواند حكم به صورت تركيبى صادر كند.(تركيبى از 2 يا چند بند ماده 7)
تبصره 2. رئيس دانشگاه مجاز است تا زمان رسيدگى به پرونده دانشجوى متخلف در كميته انضباطى دانشگاه از ورود وى به دانشگاه جلوگيرى كند مشروط براينكه مدت رسيدگى به پرونده دانشجو از يك ماه تجاوز نكند و در مورد پروندههائى كه به كميته مركزى انضباطى براى رسيدگى و اعلام رأى ارجاع مىشود، رئيس دانشگاه مجاز است از ورود دانشجو به دانشگاه تا مدت دو ماه جلوگيرى كند.(در صورت تلاقى ايام ممانعت از ورود دانشجو به دانشگاه با امتحانات پايان نيمسال، دانشجو مىتواند با تشخيص رئيس دانشگاه در امتحانات پايان نيمسال شركت كند).
تبصره 3. به منظور ممانعت از اعمال سليقههاى متفاوت در دانشگاهها و در موارد تخلف مشابه، كميتههاى انضباطى دانشگاهها موظفند در خصوص تخلفات مشمول بندهاى 5/ج و 1/د و 2/د و 4/د و 6/د و 7/د و 8/د ماده 6 آييننامه، ضمن رسيدگى و صدور حكم در محدوه اختيارات، مراتب رابراى اطلاع و احياناً اعلام نظر به كميته مركزى انضباطى ارسال كنند.
تبصره 4. هرگاه دانشجویى در مكانهائى به عنوان دانشجو فعاليت داشته باشد (از قبيل سفرهاى علمى، محلهاى كارآموزى، خوابگاه و…) مرتكب عملى شود كه برحسب قوانين كشورى مستوجب كيفر باشد، كميته انضباطى مىتواند ضمن رسيدگى به تخلف در حيطه اين آئين نامه، موارد را براى برخورد در حيطه كارى مراجع ذىصلاحيت به آنها نيز ارجاع دهد. به هر حال تنها مرجع مجاز دانشگاه به انعكاس تخلف و معرفى دانشجوى خاطى به مراجع قضائى و انتظامى، كميته انضباطى آن دانشگاه است.
تبصره 5. هرگاه دانشجوئى در خارج از محوطه دانشگاه مرتكب عمل خلافى شود كه بنابر قوانين كشورى مستوجب كيفر باشد، رسيدگى به جرم ارتكابى در چارچوب ضوابط و قوانين كيفرى و جزائى در صلاحيت مراجع قضائى است اما كميته انضباطى مىتواند به موازات آن حسب ماده 7 اين آئين نامه تصميمگيرى كند.
تبصره 6. تمرد دانشجو از اجراى احكام و دستوراتى كه كميته انضباطى صادر مىكند يا تكرار تخلف موجب تشديد تنبيه خواهد شد.
تبصره 7. بنا به تشخيص كميته انضباطى، موارد تخلف مىتواند به ولّى يا سرپرست يا همسر دانشجو اطلاع داده شود.
تبصره 8. در صورت احتمال تصحيح رفتار و عدم تكرار تخلف، كميتههاى انضباطى دانشگاه و كميته مركزى انضباطى بنا به تشخيص مىتواند اجراى تمام يا بخشى از حكم را پس از اخذ تعهد به حالت تعليق درآورند و در صورت تكرار هر نوع تخلف، علاوه بر اعمال مجازات جرم جديد، حكم تعليقى هم به اجراء در خواهد آمد و استفاده از موضوع اين تبصره در طول مدت تحصيل دانشجو فقط يكبار مجاز مىباشد و اعتبار اجراى احكام تعليقى به شرط عدم تكرار تخلف تا پايان تحصيل دانشجو است و در صورت عدم تكرار تخلف در طول مدت تحصيل، سوابق محكوميت از پرونده او خارج خواهد شد. ضمناً اين تبصره بر كليه موارد تخلف ماده 6 اين آييننامه شمول دارد الا در اين موارد:
اعمال شنيع (زنا و لواط) – سرقت مكرر – استفاده از سلاح – عضويت يا فعاليت در گروهكهاى ملحد، مفسد يا محارب – توزيع مواد مخدر و مشروبات الكلى.
تبصره 9.به تخلفات دانشجويان مهمان و انتقالى، كميته انضباطى دانشگاهى كه تخلف در زمان تحصيل دانشجو در آنجا صورت گرفته است رسيدگى خواهد كرد و چنانچه در موقع اجراى حكم، دانشجو در آن دانشگاه نباشد، كميته انضباطى دانشگاهى كه محل تحصيل دانشجو است مكلف به اجراى حكم صادره خواهد شد.
ماده 8. نحوه اعتراض كردن دانشجو به آراء صادر شده
الف) در مورد احكامى كه كميته انضباطى بدوى دانشگاه صادر مىكند (بندهاى 1/الف و 2/الف – ماده 7) دانشجو مىتواند ظرف مدت 10 روز ادارى از تاريخ رؤيت حكم اوليه، اعتراض خود را به كميته انضباطى تجديدنظر دانشگاه ذىربط تسليم كند تا در آن كميته تجديد نظر شود.
تبصره: در مورد احكام بندهاى 1/الف و 2/الف مرجع تجديد نظر همان كميته انضباطى بدوى است و دانشجو بايد ظرف مدت 10 روز ادارى از تاريخ رؤيت حكم اوليه، اعتراض خود را به آن كميته تسليم كند تا حكم قطعى صادر شود.
ب) در مورد تصميماتى كه كميته مركزى انضباطى اتخاذ مىكند (بندهاى الف و ب ماده 7) نحوه و مراحل صدور حكم و اعتراض دانشجو بدين ترتيب خواهد بود:
1ـ ب) كميته مركزى ابتدا نظر خود را در مورد تنبيه مورد نظر كه بايد درباره دانشجو اعمال شود از طريق دانشگاه و يا رأساً توسط حكم كتبى (حكم اوليه) به اطلاع وى مىرساند.
2ـ ب) دانشجو مىتواند ظرف مدت دو هفته پس از ابلاغ حكم، دفاعيه خود را به كميته مركزى (از طريق كميته انضباطى دانشگاه يا مستقيماً به كميته مركزى انضباطى با ارسال رونوشت به كميته انضباطى دانشگاه ارسال نمايد).
3ـ ب) كميته مركزى پس از ملاحظه دفاعيه دانشجو، حداكثر ظرف مدت يكماه حكم قطعى را صادر مىكند.
تبصره 1. احكام اوليه صادره از سوى كميته انضباطى دانشگاه يا كميته مركزى انضباطى به هر شكل ممكن مىبايد تا يكماه پساز صدور به دانشجوى متخلف ابلاغ شود.
تبصره 2. احكام اوليه با رعايت موضوع تبصره 1 ماده 8 تا زمان صدور حكم قطعى، لازمالاجراء نيست.
تبصره 3. در صورتى كه دانشجو به دلايل غير موجه از اعلام رؤيت حكم اوليه استنكاف كند حق اعتراض از وى سلب خواهد شد (مرجع تشخيص غير موجه بودن، كميته انضباطى است).
ماده 9. كليه كميتههاى انضباطى موظفند با كميته مركزى در ارسال پرونده و يا موارد درخواستى ديگر همكارى كنند و احكام صادره از سوى كميته مركزى انضباطى را اجراء كنند.
ماده 10. رئيس دانشگاه مسئول نظارت برحسن اجراى كليه مسائل مربوط به اين آييننامه در دانشگاه است.
ماده 11. مرجع رسيدگى بدوى و نهائى به تخلفات دانشجويان وابسته، كميته مركزى انضباطى دانشجويان است.
ماده 12. در صورتى كه مراجع امنيتى يا قضائى تشخيص به صلاحيت يا عدم صلاحيت تحصيل دانشجوئى بدهند، بايد مراتب را كتباً با ذكر نوع و ميزان تخلف به كميته مركزى انضباطى ارسال كنند تا كميته مركزى انضباطى براساس موارد ارايه شده، در خصوص ادامه يا عدم ادامه يا چگونگى تحصيل دانشجو تصميمگيرى كند. به هر حال مرجع تشخيص صلاحيت يا عدم صلاحيت تحصيل دانشجويان كميته مركزى انضباطى است.
تبصره 1. دانشكدههاى وابسته به دانشگاه‌هاى جامع و دانشكدههاى اقمارى ساير دانشگاهها، مجاز به تشكيل كميته انضباطى اند و وابستگى آنها به كميته مركزى انضباطى از طريق كميته انضباطى دانشگاه است. مرجع تشخيص ضرورت تشكيل كميته انضباطى در اينگونه دانشكدهها كميته انضباطى تجديد نظر دانشگاه است و صدور مجوز به عهده كميته مركزى انضباطى است و تركيب اعضاء كميتههاى انضباطى اينگونه دانشكدهها حسب مورد باپيشنهاد رئيس دانشگاه و تأييد كميته مركزى انضباطى انتخاب مىشوند.
تبصره 2. دانشگاه‌هاى وابسته به نيروهاى مسلح كليه تخلفات دانشجويان عضو نيروهاى مسلح خود را وفق آييننامه انضباطى نيروهاى مسلح مصوب مقام معظم رهبرى و فرماندهى معظم كل قوا رسيدگى خواهند كرد و در صورت محروميت دائم دانشجو از ادامه تحصيل، مراتب رابه كميته مركزى انضباطى احاله مىكند. ادامه تحصيل اين دانشجو در دانشگاه‌هاى غير وابسته به نيروهاى مسلح پس از تأييد صلاحيت ادامه تحصيل در كميته مركزى انضباطى، براساس ضوابط سازمان سنجش خواهد بود.
تبصره 3. در صورت وصول گزارش، كميته مركزى انضباطى ابتدائاً بنابه تشخيص مىتواند به تخلفات دانشجويان رسيدگى كند.
ماده 13. شيوه‌نامه اجرايى اين آئين نامه در ظرف مدت يكماه پس از تصويب در شوراى عالى انقلاب فرهنگى توسط وزارتين فرهنگ و آموزش عالى و بهداشت، درمان و آموزش پزشكى تهيه و براى اجراء به كليه دانشگاهها ابلاغ خواهد شد.
ماده 14. اين آييننامه در 14 ماده و 54 بند و 30 تبصره در جلسه 14/6/74 شوراى عالى انقلاب فرهنگى تصويب شد و از تاريخ تصويب لازمالاجراء است و كليه آييننامهها و بخشنامههاى مغاير با اين آييننامه فاقد اعتبار است.
