حقوق دانشگاهیان

آیین نامه تشکل‌های اسلامی دانشگاهیان

شماره 2065 .‌دش 1378.6.24
(‌مصوب جلسه 448 مورخ 1378.6.9 شورای عالی انقلاب فرهنگی)

مقدمه

دانشگاهها و مراکز آموزش عالی هر جامعه معرف و مبین بالاترین سطح تفکر و علم آن جامعه محسوب می‌شود و اصول جهان بینی و نظام اعتقادی و‌ارزشی جامعه را در خود متجلی می‌سازند و با تربیت متفکران و دانشمندان و مدیران آینده، در جهت بخشیدن به حرکتهای گوناگون فکری، اعتقادی،‌فرهنگی و سیاسی جامعه موثر واقع می‌شوند. از اینجا می‌توان گفت که دانشگاههای مختلف جهان، علاوه بر اشتراکاتی که به اعتبار دانشگاه بودن، با‌یکدیگر دارند به اعتبار تعلق به جوامعی با بینشها و ارزشهای مختلف واجد خصوصیاتی هستند که آنها را از یکدیگر متفاوت ومتمایز می‌سازد.

‌جامعه ایرانی که در انقلاب اسلامی خود با رویکردهای الهی و معنوی، جهان بینی و نظام ارزشی اسلام را مبنای شئون گوناکون خود قرار داد، خواهان‌آن است که دانشگاههای متناسبی با مبانی و ارزشهای اسلامی داشته باشد تا هم بتواند در آن دانشگاهها از مبانی و معیارهای خودآگاهی و شناخت‌دقیق‌تر و ژرف‌تر حاصل کند و هم با تربیت متفکران و مدیران بر وفق آن مبانی و معیارها، به ترویج و تعمیم آنها در کل جامعه مبادرت نماید. ایفای‌چنین رسالت مهمی نیازمند تلاش و کوشش سازمان یافته دانشگاهیان در پرتو نظم و انظباط و قانونمندی است. آیین نامه حاضر بر مبنای چنین تفکری،‌با نظر به اصول عمومی و اختصاصی حاکم بر دانشگاهها بر اساس مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی و به منظور توسعه و تشویق فعالیتها و حمایت‌از حقوق سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان در چار چوب قوانین موضوعه کشور تدوین گردیده است.

‌فصل اول: کلیات و تعاریف

‌ماده 1 - در این آیین نامه تعاریف زیر مورد نظر است: 

• 1 - 1 - دانشگاه: به هریک از دانشگاهها و موسسات آموزش عالی و پژوهشی اعم از دولتی و غیر دولتی اطلاق می‌شود. ‌تبصره: هرمرکز یا واحد دانشگاهی وابسته به دانشگاههای دولتی در دیگر شهرها و نیز هر واحد دانشگاه غیر دولتی در این آیین نامه همانند دانشگاه‌محسوب می‌شود. 
• 2 - 1 - دانشگاهیان: عبارت از دانشجویان واعضای هیات علمی دانشگاه می‌باشد.
• 3 - 1 - تشکل اسلامی: جمعیت مرکب از دانشگاهیان است که پس از دریافت مجوز رسمی فعالیت از مرجع ذی صلاح (‌هیات نظارت دانشگاه -‌مصرح در فصل سوم این آیین نامه)‌در جهت تحقق اهداف اسلامی و ارزشهای انقلاب و نظام اسلامی مصرح در چهار چوب قانون اساسی و این ایین‌نامه فعالیت می‌نماید.
• 4 - 1 - عضو: به هریک از دانشگاهیان که نسبت به ثبت نام خود برای عضویت در یکی از تشکلهای اسلامی اقدام نموده و پذیرفته شده است اطلاق‌می‌شود. (‌عضویت به منزله موافقت با اساسنامه تشکل است).
  •  ‌تبصره: هرفرد تنها می‌تواند در زمان واحد در یک تشکل اسلامی عضویت داشته باشد و درغیر این صورت عضویت موخر قابل قبول است.

‌ماده 2- محدوده فعالیت:

هرنوع فعالیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی تشکل‌های اسلامی در حدود اساسنامه تشکل در داخل دانشگاه و در چارچوب ضوابط و مقررات دانشگاه‌و این آیین نامه و سایر قوانین موضوعه کشور مجاز است. ‌

• تبصره: برای هر گونه فعالیت در خارج از دانشگاه، تشکل‌ها موظفند طبق قانون احزاب مجوز فعالیت دریافت دارند.
• 1 - 2 - برگزاری سخنرانی، تجمع، راهپیمایی، میزگرد، تریبون آزاد و نصب تابلوهای تشکلهای دانشجویی با ارائه مجوز از هیات نظارت دانشگاه‌امکان‌پذیر است.
  • ‌تبصره 1: انتشار هر نوع نشریه‌ای به استثنای نشریات علمی دانشگاهی با مجوز شورای فرهنگی دانشگاه صورت می‌گیرد.
  •  ‌تبصره 2: شورای فرهنگی دانشگاه در صورت مغایرت هرنوع فعالیت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با مصالح دانشگاه، ضوابط شرعی و ارزش‌های‌انقلاب اسلامی، مراتب را به ریاست دانشگاه اعلام می‌نماید و رییس دانشگاه موظف است در صورت اعلام شورای فرهنگی و یا مشاهده موارد خلاف‌از آنها جلوگیری کند.

فصل دوم:‌ تشکل‌ها

ماده 3 - تشکل‌ها با طی مراحل زیر تاسیس می‌گردند:

• 1 - 3 - حداقل 5 نفر از دانشجویان یا 3 نفر از اعضای هیات علمی با داشتن شرایط زیر می‌توانند به عنوان‌هیات موسس با ارائه نام مشخصی برای‌تشکل، تقاضای صدور پروانه فعالیت نمایند:
  •  ‌الف. اعتقاد و التزام عملی به اسلام، ولایت مطلقه فقیه و قانون اساسی.
  •  ب. برخورداری از حسن شهرت و اخلاق اسلامی و حداقل دو نیم سال تحصیلی اشتغال به تحصیل در دانشگاه مزبور برای تشکل‌های دانشجویی و‌حداقل دو سال استخدام رسمی آزمایشی در دانشگاه مزبور برای تشکل‌های اعضای هیات علمی .
• 2 - 3 - کسانی که به موجب ماده 7 قانون فعالیت احزاب، جمعیت‌ها و انجمن‌های سیاسی و صنفی از حق تاسیس جمعیت و حزب سیاسی و یا‌شرکت در هیات رهبری آن محرومند نمی‌توانند به عنوان هیات موسس تقاضای صدور پروانه برای ایجاد تشکل در مراکز آموزش عالی نمایند.
• 3 - 3 - درصورت تایید صلاحیت حداقل لازم اعضای هیات موسس (‌موضوع بند 1 - 3) و تایید نام تشکل، هیات نظارت دانشگاه حداکثر ظرف‌پانزده روز کاری موافقت اصولی با تاسیس تشکل را صادر می‌نماید.
• 4 - 3 - هیات موسس مکلف است حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ دریافت موافقت اصولی فهرست اسامی اعضا و اساسنامه را به هیات نظارت تسلیم نماید. درغیر این صورت در خواست تاسیس کان لم یکن تلقی می‌شود. ‌تبصره: التزام به قانون اساسی، ولایت مطلقه فقیه، قوانین موضوعه کشور و آیین نامه‌های مصوب بایستی مصرحادر اساسنامه تشکل آمده باشد.
• 5 - 3 - هیات نظارت پس از دریافت فهرست اسامی اعضاء (‌در حد نصاب لازم حداکثر ظرف دو ماه نسبت به بررسی و تصویب اساسنامه و صدور‌مجوز برای تشکل واجد شرایط اقدام می‌نماید.
• 6 - 3 - هیات نظارت موظف است در صورت عدم تصویب اساسنامه، مراتب را به طور کتبی با ذکر دلایل و مستندات به متقاضیان اعلام نماید و‌متقاضیان می‌توانند ظرف مدت یک ماه ضمن تامین نظر هیات نظارت تقاضای تجدید نظر نمایند.
  •  ‌تبصره 1: درصورت امتناع هیات نظارت دانشگاه از صدور پروانه و یا اعتراض هیات موسس تشکل به نظرات درباره اساسنامه تشکل، هیات موسس‌می‌تواند اعتراض خود را به هیات نظارت مرکزی (‌موضوع ماده 5 این آیین نامه) ارسال نماید و هیات نظارت مرکزی موظف است ظرف حداکثر مدت‌دو ماه نسبت به اعتراض واصله رسیدگی و اعلام نظر نماید.
  • ‌تبصره 2: هرنوع تغییر در اساسنامه منوط به تایید هیات نظارت دانشگاه می‌باشد.
• 7 - 3 - حد نصاب تعداد اعضای تشکل‌های دانشجویی با احتساب هیات موسس 3‌درصد کل دانشجویان آن دانشگاه و حداقل 50 نفر می‌باشد.
• 8 - 3 - حد نصاب تعداد اعضای تشکل‌های هیات علمی با احتساب هیات موسس 5 درصد کل اعضای هیات ‌علمی آن دانشگاه و حداقل 10 نفر می‌باشد.

‌فصل سوم: نظارت

‌ماده 4 - به منظور حمایت از حقوق سیاسی و اجتماعی دانشگاهیان و انجام وظایف مقرردر این آیین نامه، هیات نظارت در هر دانشگاه با ترکیب و‌شرح وظایف زیر تشکیل می‌شود:

• 1 - 4 - ترکیب هیات نظارت دانشگاه:
  •  ‌الف. رییس دانشگاه ( رییس هیئت)
  • ب. مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه.
  • ج - نماینده وزارت فرهنگ و آموزش عالی یا بهداشت، درمان و آموزش پزشکی یا دانشگاه آزاد اسلامی حسب مورد.
• 2 - 4 - وظایف هیات نظارت دانشگاه:
  •  ‌الف. بررسی اساسنامه و صلاحیت اعضای موسس تشکل‌های اسلامی.
  •  ب. اعلام موافقت اصولی و صدور پروانه فعالیت برای تشکل‌های اسلامی.
  •  ج. صدور مجوز انجام فعالیت تشکلها.
  •  ‌د. نظارت برحسن اجرای انتخابات تشکل‌های اسلامی.
  •  ‌ه - رسیدگی به تخلفات تشکلها بر اساس آیین نامه مربوط.
  •  ‌و. رسیدگی به شکایات واصل شده از سوی اشخاص حقیقی و حقوقی در ارتباط با فعالیتهای تشکل‌های اسلامی.
  •  ‌ز. توقف و یا لغو پروانه فعالیت تشکل‌های اسلامی.

 ‌ماده 5. به منظور انجام وظایف مقرر در این آیین نامه، هیات نظارت مرکزی در وزارتخانه‌های فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان و آموزش‌پزشکی و دانشگاه آزاد اسلامی با ترکیب و شرح وظایف زیر تشکیل می‌شود:

• 1 - 5 - ترکیب هیات نظارت مرکزی:
  •  ‌الف - وزیر یا رییس دستگاه.
  •  ب - رییس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها.
  •  ج - یکی از معاونان وزیر یا رییس دستگاه به انتخاب وی.
  •  ‌د - یک نفر از روسای دانشگاهها حسب مورد.
  •  ‌ه - نماینده شورای عالی انقلاب فرهنگی.
• 2 - 5 - وظایف هیات نظارت مرکزی:
  •  ‌الف - رسیدگی نسبت به درخواستهای تجدد نظر در تصمیمات هیات نظارت دانشگاههاو تخلفات آنها حداکثر ظرف مدت دوماه .
  •  ب - تدوین و تصویب دستورالعمل‌های اجرایی این آیین نامه حسب مورد.
  •  ج - تدوین و تصویب آیین نامه رسیدگی به شکایات و تخلفات تشکلهای اسلامی و ‌آیین نامه فوق در 5 ماده و 8 تبصره در جلسه 448 مورخ 1378.6.9 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و از تاریخ تصویب، آیین نامه‌های‌مغایر باآن ملغی می‌شود.

‌رییس جمهور و رییس شورای عالی انقلاب فرهنگی – سیدمحمد خاتمی